του Κώστα Στούπα
1)Τι κρύβει ο πάτος της κατσαρόλας…
Σοφοί δε Προσιόντων
Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα.
Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί,
πλήρεις και μόνοι κάτοχοι πάντων των φώτων.
Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα
αντιλαμβάνονται.
Η ακοή αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών
ταράττεται. Η μυστική βοή
τούς έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.
Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν
έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί.
Κ. Καβάφης
(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)
Οι αγορές είναι κατά 90% ψυχολογία και 10% όλα τα υπόλοιπα. Αν οι αγορές δεν είναι παρά ο καθρέφτης της οικονομικής δραστηριότητας και των προσδοκιών γι’ αυτήν, κάτι ανάλογο ισχύει και για την οικονομία.
Στην κυβέρνηση προσδοκούν πως από την εκταμίευση των δόσεων τους επόμενους μήνες το κράτος θα μπορέσει να αποπληρώσει με 2-3 δισ. ευρώ στην καλύτερη περίπτωση μέρος των οφειλών του δημοσίου σε ιδιώτες οι οποίες έχουν εκτιναχθεί στα 7 δισ. ευρώ.
Αυτό είναι το καλό σενάριο. Ανάπτυξη μέσω της αποπληρωμής μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Δηλαδή, η επιχείρηση έχει προσφέρει την υπηρεσία στο δημόσιο ή έχει πραγματοποιήσει την εξαγωγή για την οποία δικαιούται επιστροφή ΦΠΑ και μετά από 1-2 χρόνια θα λάβει κάτι έναντι, αν δεν έχει βάλει λουκέτο, για να καταβάλει μέρος των μισθών που έπρεπε να είχε καταβάλει προ μηνών.
Δεν μοιάζει με σενάριο που μπορεί να ενθουσιάσει την οικονομική δραστηριότητα. Πόσο μάλλον όταν επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και εργαζόμενοι με τρόμο υπολογίζουν τι έχουν να πληρώσουν τους επόμενους μήνες στο χρεοκοπημένο κράτος που βγάζει πρωτογενές πλεόνασμα έχοντας κηρύξει εσωτερική στάση πληρωμών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επίδρασης της αύξησης των φόρων στην κατανάλωση αποτελεί η αγορά των καυσίμων. Το 2013 η κατανάλωση πετρελαιοειδών μειώθηκε στους 6.122.334 μετρικούς τόνους από 9.395.572 μ.τ. Η κατά 35% μείωση σε τρία χρόνια σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας, ύφεσης κλπ.
Το 2014 και το 2015 η αγορά πήγε να εξισορροπήσει και εμφάνισε και μικρή αύξηση κατά 1,3% και 5,7% αντίστοιχα φτάνοντας πέρυσι στους 6.559.971 μ.τ. Σε αυτά τα δυο χρόνια έγινε μείωση του ειδικού τέλους στο πετρέλαιο θέρμανσης αλλά υπήρξε και μείωση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου.
Για φέτος οι προβλέψεις δεν είναι καλές ούτε στην αγορά των πετρελαιοειδών ούτε σε καμιά άλλη.
Η καθυστέρηση της διαπραγμάτευσης και οι προσδοκίες της φορολογικής και ασφαλιστικής λαίλαπας έχουν οδηγήσει σε ύφεση κατά το πρώτο τρίμηνο σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Επίσημα στοιχεία για την τρέχουσα περίοδο δεν υπάρχουν ακόμη αλλά όποιος μιλάει με ανθρώπους της αγοράς η απάντηση που εισπράττει από τους περισσότερους κλάδους είναι πως το τελευταίο δίμηνο η αγορά έχει νεκρώσει εντελώς.
Η κρίση φαίνεται να αγγίζει πλέον και τους κλάδους των τροφίμων και της εστίασης που είχαν εμφανίσει σημάδια αντίστασης τα τελευταία χρόνια.
Ένας άλλος παράγοντας πέραν της αύξησης των φόρων και εισφορών που ενδέχεται να παίξει ρόλο προσεχώς είναι οι αυξήσεις των διεθνών τιμών πολλών βασικών τροφίμων, όπως π.χ. πετρέλαιο, κρέας, πατάτες κλπ.
Οι εγχώριοι χοντρέμποροι πατάτας μιλάνε ήδη για "τσίμπημα" των τιμών και δυστοκία προσφοράς. Οι χαμηλές τιμές των τελευταίων ετών μείωσαν την παραγωγή με αποτέλεσμα τη μείωση της προσφοράς και την άνοδο των τιμών, όπως ορίζει ο φυσιολογικός οικονομικός κύκλος.
Η σύμπτωση της ανόδου των τιμών λόγω της αύξησης της φορολογίας με την άνοδο των διεθνών τιμών θα δυσκολέψει περαιτέρω τις συνθήκες στην ήδη πληττόμενη ελληνική αγορά και κοινωνία.
To 2015 οι "ινστρούχτορες" του οικονομικού επιτελείου εκ των υστέρων εκτίμησαν πως η επίδραση των capital controls ήταν μικρότερη και αναθάρρησαν πως έχουν περιθώρια και για άλλα λάθη. Η μικρότερη επίδραση της καταστροφικής πολιτικής του 2015 είχε να κάνει κυρίως με την πτώση των διεθνών τιμών των πρώτων υλών. Μόνο η τιμή του πετρελαίου το 2015 έπεσε από τα 60 μέχρι και τα 30 δολάρια το βαρέλι περίπου. Η Ελλάδα πλήρωσε 10,9 δισ. ευρώ το 2015 για εισαγωγές πετρελαίου έναντι 15,3 δισ. ευρώ το 2014 σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας. Μόνο από το πετρέλαιο έμειναν στη χώρα περί τα 4 δισ. περισσότερα. Φέτος η τιμή του πετρελαίου είναι κοντά στα 50 δολάρια.
Αύξηση παρουσιάζουν και οι διεθνείς τιμές των περισσότερων commodities από την αρχή του χρόνου. Το σκηνικό για φέτος αλλάζει δραστικά. Στις αυξήσεις αυτές αν προστεθούν και οι αυξήσεις των φόρων και των εισφορών δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα.
Το 2008 η αύξηση των τιμών των τροφίμων πυροδότησε την Αραβική Άνοιξη οι συνέπειες της οποίας είναι ακόμη αισθητές.
Στην κυβέρνηση οι αδαείς "ψευδομαρξιστές" μιλάνε για "επανάσταση" της κατσαρόλας, αλλά φαίνεται πως δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν πόσο κοντά μπορεί να βρεθούν στο ζέοντα πυθμένα της κατσαρόλας…
Κανείς δεν είναι σε θέση να υπολογίσει το μέγεθος της μείωσης της κατανάλωσης που θα επιφέρει η νέα αύξηση της φορολογίας, όπως κανείς δεν είναι σε θέση να υπολογίσει το μέγεθος διεύρυνσης της "μαύρης οικονομίας" και της μείωσης των εσόδων.
Αυτό που μπορεί να υποθέσει κάποιος είναι πως ακολουθεί μια δύσκολη περίοδος για την οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική σταθερότητα.
Για περισσότερες πληροφορίες για τις διεθνείς τιμές των τροφίμων και των άλλων βασικών πρώτων υλών βλέπε: Διεθνείς τιμές…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου