Όταν ο μαρμαρωμένος βασιλιάς ξυπνά…

 Πραγματικά δε γνωρίζω αν αναφέρεται αυστηρά σε ένα θρύλο (το ξύπνημα του μαρμαρωμένου Βασιλιά), ή αν αφορά το νοητικό ξύπνημα των Ελλήνων από τις ξένες σφαίρες υποβολής σκέψης και επιθυμιών. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο μαρμαρωμένος βασιλιάς αποτελεί ένα ζωντανό, στις συνειδήσεις των Ελλήνων, θρύλο, που κρύβει βαθιά μέσα του μια προσδοκία για ένα μέλλον καλύτερο. Σαφέστατα, όμως, αυτό το «καλύτερο» που αποζητούμε  όλοι μας, αποτελεί μια εσωτερική μεταμόρφωση του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα και διαχειριζόμαστε τις επιθυμίες μας.
Η απόκρυψη της «ωμής» πραγματικότητας, όπως αυτή βιώνεται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού, από τα ΜΜΕ, όχι απλώς δε βοηθά προς την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, αλλά το επιδεινώνει. Η πρόσφατη ιστορία, των τελευταίων δεκαετιών της χώρας μας, φέρει αρκετά εξόφθαλμα παραδείγματα συγκάλυψης που υλοποιούνται μέσω ενός πολιτικού καθωσπρεπισμού ο οποίος αρνείται επίμονα να αποδεχθεί υπαρκτά προβλήματα και κοινωνικές αδικίες. Κατά συνέπεια παρουσιάζεται μια «εναλλακτική, ιδεατή πραγματικότητα» όπου όλα τα προβλήματα εξαφανίζονται με «μαγικό» τρόπο ενώ παράλληλα καλλιεργείται μια ευεξία θετικών ανακοινώσεων, που είναι, βέβαια, χωρίς πραγματικό αντίκρισμα.

Τι γίνεται όμως όταν η στρέβλωση αυτή διαρκεί και έχει και ένταση; Σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει πραγματικά μεγάλη δυσκολία όχι απλώς στην αποδοχή της «γυμνής αλήθειας» αλλά και στο άκουσμα και την κατανόησή αυτής. Σε αυτό έχει συμβάλει και η μακροχρόνια καθοδήγηση ή αλλιώς ερμηνεία των ειδήσεων από τους δημοσιογράφους, που σταδιακά οδηγεί στην «εκπαίδευση» του κοινού τους στο να μη σκέπτεται και να δέχεται ότι του παρουσιάζεται αβίαστα.
Αυτή στρέβλωση αποτυπώνεται με σαφήνεια και γλαφυρότητα από τον Πλάτωνα, στον αλληγορικό μύθο του «Σπηλαίου», στο έργο του «Η Πολιτεία» (380 π.Χ.) όπου αναφέρεται σε αυτούς που ζουν στο σκοτάδι και σε εκείνον που βγήκε στο φως: Στο σπήλαιο οι άνθρωποι ζούνε φυλακισμένοι σε μια «εναλλακτική, ιδεατή πραγματικότητα» (παραισθήσεις και αυταπάτες) και δεν μπορούν να γνωρίσουν την αλήθεια. Εμπόδιο στην αναγνώριση της αλήθειας είναι «τα δεσμά των αισθήσεων» και η επιβολή των εξουσιαστών, οι οποίοι χειραγωγούν τις αισθήσεις ώστε να προβάλλεται μόνο η πραγματικότητα όπως την καθορίζουν εκείνοι.
Αυτή η προ-καθορισμένη, ιδεατή πραγματικότητα αποτελεί τη σύγχρονη Πλατωνική «σπηλιά», όπου τα ΜΜΕ έχουν αναλάβει το ρόλο του εντολοδόχου (και μερικές φορές εντολέα). Ως εκ τούτου, φροντίζουν να κρατούν ερμητικά κλειστά την έξοδο από τη σπηλιά, προς το φως της αλήθειας και της πραγματικότητας, άλλοτε με παραπλάνηση, άλλοτε με σύγχυση και με φόβο.
Και αν, εκ πρώτης φαίνονται αδύναμοι και ανυπεράσπιστοι οι πολίτες στη «τέχνη» της παραπλάνησης και εκφοβισμού πολλών εντολοδόχων ΜΜΕ, και άλλων «επαγγελματιών» του χώρου, η απλή ορθολογική προσέγγιση και διασταύρωση των προβεβλημένων ειδήσεων με ταυτόχρονη απόρριψη των ερμηνειών αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο άμυνας. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ξεχωρίζουμε το μείζον, το σημαντικότερο θέμα από τα φαινομενικά σημαντικά.. για παράδειγμα τα θέματα επιβίωσης συμπολιτών μας, τα θέματα ανεργίας, υγείας, παιδείας, αυτοκτονιών, επιθέσεων (ασφάλειας) και άλλα. Δηλαδή αυτά που μας επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, είναι σίγουρα σημαντικότερα από όποια άλλη πολιτική δήλωση ή ερμηνεία που στοχεύει στη δημιουργία ενός ιδεατού κλίματος.
Πραγματικά, πριν μερικές ημέρες βρέθηκα έξω από ένα ισόγειο (μικρό) διαμέρισμα, στο οποίο πριν μερικούς μήνες είχανε κόψει το ρεύμα και το βράδυ φωτίζονταν με μικρά κεριά, που πιθανόν να είχε πάρει από κάποια εκκλησία. Αυτό το σπίτι κάηκε ολοσχερώς.. Πόσο να ενδιαφέρει τους κατοίκους, του καμένου σπιτιού, για την αναμενόμενη ανάπτυξη (πολιτικές δηλώσεις) ή όποιες πολιτικές κόντρες, όταν οι ίδιοι έχασαν τα πάντα..
Με μικρά, αλλά σταθερά βήματα, προς τη κατεύθυνση της απεξάρτησης από τις υφιστάμενες ερμηνείες και μεγαλοστομίες, θα αρχίσει να λαμβάνει «σάρκα και οστά» το νοητικό ξύπνημα των Ελλήνων και της επαναφοράς των «μαρμαρωμένων συνειδήσεων».

Λίγα λόγια για το «μαρμαρωμένο βασιλιά»: Γεννημένος το 1193 στο ιστορικό Κάστρο της Θράκης, στο Διδυμότειχο, ο Άγιος Ιωάννης Δούκας Βατατζής, ο μαρμαρωμένος βασιλιάς σύμφωνα με το θρύλο, έμεινε στην ιστορία ως προστάτης των αδικούμενων, ευπρόσιτος, πράος, σεμνός και ταπεινός με όλους. Επίσης, υπήρξε ο προστάτης και συμπαραστάτης της αγροτικής και αστικής τάξης, επίταξε, κατόπιν απογραφής, τεμάχια γης από τους μεγαλοκτήμονες και τους αριστοκράτες και τα διένειμε σε όλους τους φτωχούς υπηκόους του, ώστε να ζουν άνετα και ανθρώπινα! Στάθηκε αληθινός “πατέρας των Ελλήνων”.

Πέτρος Βιολάκης
Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες

Πανεπιστήμιο Exeter (UK)